Сарнавишти низомҳои иҷтимоӣ
Мабоҳиси иҷтимоӣ
“Таърих ва табиати башарӣ ва таҷрибаҳо ва озмоишҳои таърихӣ нишон медиҳад, ки ҳар гоҳ як ҷараёни саҳеҳ ва муфид ва хидматгузоронае барои башар ба вуҷуд меояд, душман вақте, ки мебинад аз мувоҷеҳа ва рӯ дар рӯйи он қарор гирифтан натиҷае намебарад, ба фикри ин меафтад, ки ба он мулҳақ бишавад ва худашро дар ҳамон ҷараён қарор бидиҳад, вале дар ин ҷараён пӯстаро ҳифз мекунад, ҳастаро, ки дарун ҳаст, холӣ мекунад ва мехӯрад; зоҳирро нигаҳ медорад, ботинро тағйир медиҳад ба тавре, ки аксарияти қариб ба иттифоқи мардум эҳсос намекунанд, ки он ҳақиқат аз дасташон рафта, чун пӯста ва ҳаҷм ва ҳайкал маҳфуз аст, руҳ вуҷуд надорад. Бо рангомезӣ, як мурдаеро ба сурати як зинда нишон медиҳанд. Ончунон онро аз дарун холӣ мекунанд ва аз ботин мепӯсонанд ва аз байн мебаранд, ки муддате ҳамин ҷур ба зоҳир давом пайдо мекунад, вале монанди як гирдуи пуч ва бемағз. Вақте, ки ботин рафт – чун пӯстро ҳаста нигаҳ медорад, ҳаёти пӯст ба ҳастаи он аст ва зоҳирро ботин нигаҳ медорад – баъд аз муддате, зоҳир худ ба худ аз миён меравад…”
(Муртазо Мутаҳҳарӣ, Понздаҳ гуфтор)
qalamonline.net
